Pomysłownik to ćwiczenie z
myślenia o kolekcji Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie. Ma on uruchomić
opowieści o pracy kryjące się w rzeczach.
Pomysłownik to ćwiczenie z
myślenia o kolekcji Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie. Ma on uruchomić
opowieści o pracy kryjące się w rzeczach.
Sposoby rejestracji i zarządzania obiektami w muzeach techniki i przemysłu zwykle bazują na informacjach związanych z cechami technicznymi przedmiotów, takimi jak funkcja urządzenia, jego parametry, zasada działania czy proces produkcji. Skupiają się one bowiem na historii techniki, w tym rozwoju technologii i wprowadzanych innowacjach. Jednocześnie marginalizują zagadnienia związane m.in. z pracą wykonywaną za pomocą tych przedmiotów czy z doświadczeniami osób, które je wytwarzały, obsługiwały i użytkowały.
Tymczasem praca jest obecna w obiektach. Elektryczna kawiarka jest pretekstem do myślenia o zmieniającym się prawie do przerw w pracy i formach wypoczynku zależnych od wykonywanego zawodu. Kamera przemysłowa kieruje uwagę na nadzór osób pracujących, zestaw kserograficzny na automatyzację pracy, a półbuty elektroizolacyjne na kwestie zagrożeń i wypadków w pracy.
Chcieliśmy stworzyć słownik pojęć związanych z pracą, który będzie miał praktyczne zastosowanie w ewidencjonowaniu i opracowywaniu zbiorów Muzeum. Podstawą naszych działań było 10 obiektów z kolekcji MIT, wybranych wraz z pracownikami i pracowniczkami instytucji. Nie szukaliśmy związków łączących artefakty, raczej kierowaliśmy się chęcią zaprezentowania różnorodności zbiorów. Następnie sięgnęliśmy do rozmaitych źródeł w celu zbadania historii przedmiotów. Brak rozbudowanych informacji o konkretnych przedmiotach sprawił, że traktowaliśmy je jako przykładowe dla grupy obiektów tego typu, np. maszynę piszącą i liczącą National opisaliśmy jako narzędzie pracy biurowej. W dalszej kolejności opracowaliśmy ich potencjalne biografie, możliwe historie i konteksty zastosowania, które opatrzyliśmy słowami kluczowymi. Sięgaliśmy między innymi po zapisy wspomnień dotyczących pracy, reprezentacje fotograficzne, opracowania historyczne i antropologiczne, podręczniki szkół branżowych, materiały BHP, teksty ustaw i wypowiedzi prasowe – po to, by zobrazować, jak praca jest doświadczana, opisywana i regulowana. Opisy obiektów przedstawiamy poniżej.
W podsumowaniu proponujemy zestaw słów kluczowych zakorzeniony w tych konkretnych obiektach, ich historii, kontekstach i skojarzeniach, jakie wywołują. Nie uporządkowaliśmy terminów zgodnie z hierarchicznym podziałem. W zamian zaproponowaliśmy „wędrujące” słowa kluczowe służące do opisu różnorodnych obiektów, o różnym stopniu szczegółowości, wzajemnie się dookreślające. Powstały w ten sposób zestaw pojęć nie obejmuje wszystkich tematów związanych z ludzką pracą, ale jest zalążkiem słownika, którym można opisać muzealne zbiory, ujawniając pomijane do tej pory konteksty.
Sposoby rejestracji i zarządzania obiektami w muzeach techniki i przemysłu zwykle bazują na informacjach związanych z cechami technicznymi przedmiotów, takimi jak funkcja urządzenia, jego parametry, zasada działania czy proces produkcji. Skupiają się one bowiem na historii techniki, w tym rozwoju technologii i wprowadzanych innowacjach. Jednocześnie marginalizują zagadnienia związane m.in. z pracą wykonywaną za pomocą tych przedmiotów czy z doświadczeniami osób, które je wytwarzały, obsługiwały i użytkowały.
Tymczasem praca jest obecna w obiektach. Elektryczna kawiarka jest pretekstem do myślenia o zmieniającym się prawie do przerw w pracy i formach wypoczynku zależnych od wykonywanego zawodu. Kamera przemysłowa kieruje uwagę na nadzór osób pracujących, zestaw kserograficzny na automatyzację pracy, a półbuty elektroizolacyjne na kwestie zagrożeń i wypadków w pracy.
Chcieliśmy stworzyć słownik pojęć związanych z pracą, który będzie miał praktyczne zastosowanie w ewidencjonowaniu i opracowywaniu zbiorów Muzeum. Podstawą naszych działań było 10 obiektów z kolekcji MIT, wybranych wraz z pracownikami i pracowniczkami instytucji. Nie szukaliśmy związków łączących artefakty, raczej kierowaliśmy się chęcią zaprezentowania różnorodności zbiorów. Następnie sięgnęliśmy do rozmaitych źródeł w celu zbadania historii przedmiotów. Brak rozbudowanych informacji o konkretnych przedmiotach sprawił, że traktowaliśmy je jako przykładowe dla grupy obiektów tego typu, np. maszynę piszącą i liczącą National opisaliśmy jako narzędzie pracy biurowej. W dalszej kolejności opracowaliśmy ich potencjalne biografie, możliwe historie i konteksty zastosowania, które opatrzyliśmy słowami kluczowymi. Sięgaliśmy między innymi po zapisy wspomnień dotyczących pracy, reprezentacje fotograficzne, opracowania historyczne i antropologiczne, podręczniki szkół branżowych, materiały BHP, teksty ustaw i wypowiedzi prasowe – po to, by zobrazować, jak praca jest doświadczana, opisywana i regulowana. Opisy obiektów przedstawiamy poniżej.
W podsumowaniu proponujemy zestaw słów kluczowych zakorzeniony w tych konkretnych obiektach, ich historii, kontekstach i skojarzeniach, jakie wywołują. Nie uporządkowaliśmy terminów zgodnie z hierarchicznym podziałem. W zamian zaproponowaliśmy „wędrujące” słowa kluczowe służące do opisu różnorodnych obiektów, o różnym stopniu szczegółowości, wzajemnie się dookreślające. Powstały w ten sposób zestaw pojęć nie obejmuje wszystkich tematów związanych z ludzką pracą, ale jest zalążkiem słownika, którym można opisać muzealne zbiory, ujawniając pomijane do tej pory konteksty.